ـ قابلیت برگشت به چرخه محیط
تولید وینیل یک فرایند تولید بسته اتوماتیک با تکنولوژی بالا است و تقریبا تمام ضایعات آن به چرخه تولید بازمیگردد. مطالعات نشان داده است که تولیدات وینیل تنها یکدرصد آلودگی کل ناشی از مصارف گاز و نفت را تولید میکنند و انرژی مصرف شده برای تولید وینیل سه برابر کمتر از انرژی مصرف شده برای تولیدات آلومینیومی است. همچنین مطالعاتی که توسط Principia Partners انجام گرفته است، نشان میدهد که بیش از 98 درصد وینیل موجود میتواند به چرخه تولید بازگردد.
ـ مقاومت و دوام
وینیل در مقایسه با سایر مواد بهکار رفته در ساختمانسازی دوام قابل قبولی دارد. یک مثال ساده در این مورد، پوششهای بام وینیلی میباشد. این پوششهای تکلایه وینیلی، بیش از 30 سال عمر میکنند. وینیل بهترین انتخاب برای پوشش کفها و پوشاندن دیوارهاست، بهخصوص در محلهای پر رفتوآمدی همچون مراکز بهداشتی. انتخاب لولههای PVC برای مواردی که لولهها زیر خاک قرار میگیرند بسیار بهصرفه است، چرا که بدون هرگونه نیازی به نوسازی، بدون ترک خوردن و زنگ زدن عمر میکنند.
ـ صرفهجویی در انرژی
باتوجه به هدردهی انرژی کمتری که وینیل نسبت به سایر مواد مشابه دارد، از این رو بیشترین مصرف را در زمینه ساخت درب و پنجره داشته است.
ـ مقاومت در برابر آتشسوزی
معمولا استفاده از محصولات ساختمانی وینیل کمترین درصد ریسک را در بر دارد. وینیل نسبت به سایر مواد از مقاومت فوقالعاده بیشتری در برابر آتش دارد.
سیستمهای جدید ساختمانی تولید شده از وینیل
ترکیبات جدیدی که از وینیل بهدست میآیند، امکان عرضه سازههای جدیدی را میدهد که میتوانند جای فلز و چوب را در بسیاری موارد بگیرند. Royal Building Systems یکی از این نوع سیستمهای سازهای جدید است که از پیوند وینیلهای توخالی تولید میشود. داخل آن را با بتن پرنموده و به عنوان دیوار آماده عرضه میشود. این سیستم، قابلیت آن را دارد که انجام هرگونه عملیات اجرایی در سطح آن انجامپذیر باشد. این سیستم در تمام دنیا، برای ساخت خانههای یک یا دو خانواری، ساختمانهای اداری، صنعتی و تجاری به کار میرود. مزایایی که این سیستم دارد، باعث میشود که بتواند در کشورهایی که تغییرات دمای آنها در طی سال زیاد است و در معرض آسیبهای طبیعی مثل زمینلرزه، تندباد و سیلاب قرار دارند، بسیار مفید واقع شود. دیوارهای بهکار رفته در این سیستم، علاوه بر دارا بودن خاصیتهای وینیل، در برابر موریانه نیز مقاومند.
امروزه، تولید محصولات متنوعتر تشکیل یافته از وینیل و کاربردهای تازه و مختلف آنها، امکان انتخاب و گزینش بسیاری را در اختیار معماران و طراحان قرار میدهد.
معماران و هنرمندان مسلمان در ساخت و طراحی مساجد نهایت ذوق و خلاقیت هنری خود را بیتوجه به اجر مادی آن به کار می برند.
معماری مساجد در ایران یک دنیا شور و هیجان و یک سکوت و آرامش باشکوه را به نمایش میگذارد که نماینده ذوق سرشار زیباییشناسی است و منبعی جز ایمان مذهبی و الهام آسمانی نمیتواند داشته باشد.
از همان ابتدای ظهور اسلام تا کنون ، ملتها و اقوام مختلف مانند یک امت واحد، با فرهنگها، آداب و رسوم و به ویژه با توانایی و درک هنری متفاوت و متنوع در کار ساختن و پرداختن مساجد در سرزمینهای وسیعی که از اندلس در باختر تا جنوب خاوری آسیا امتداد دارد، تلاش کردهاند.
بر این اساس هر آنچه که دیروز و امروز تحت عنوان معماری اسلامی در سرزمینهای گشوده شده، با سبکها و شیوههای شناخته شده، اندلسی ـ آفریقای شمالی ـ شامی و مصری ـ ایرانی و بینالنهرینی ـ عثمانی ـ هندو ـ یمنی و عربستانی ایجاد شده است، در حقیقت هنر مردمان ساکن در این نواحی است که دیرزمانی پیش از ظهور اسلام هر کدام دارای تمدنهای درخشانی بودهاند، و اینک در پرتو تعالیم اسلام دارای سمت و سو و شخصیت واحدی شدهاند.
اگرچه به ظاهر واجد تفاوتهایی بودهاند که بیش از همه در شیوه تزیین بنا، تجرید و درک هنری مبتنی بر برخی جنبههای فرهنگی مانند آداب و رسوم قومی و سنتهای قبیلهای، اقلیم، عادتها، معیارها و هنجاریهای مورد قبول آنها بوده است.
معماران و هنرمندان مسلمان تاکنون نهایت ذوق و خلاقیت هنری خویش را بدون توجه به اجر و مزدی بذل کردهاند، به گونهای که گاه حتی از نصب نام و نشان خود هم غافل شدهاند.
در بنای بسیاری از مساجد در سرزمینهای اسلامی هنرهای گونهگون در انبیق این خیزش سترگ به هم درآمیخته و معماری در این میان نقش توازنکنندهای ایفا کرده است. کاشیکاری، نقاشی ، گچبری ، منبتکاری ، خوشنویسی ، خطاطی کتیبهها ،حتی صوت خوش و موسیقی دلانگیز در صدای مؤذن و قرائت کتابخدا.
بدان گونه از بررسی یافتههای باستانشناسی در نجد ایران حاصل آمده، پوشش گنبدی با قاعده مدور، نخستین بار به وسیله معماران هنرمند دوران مقدم ساسانی و در بنای کاخهای خسروان، هم چون کاخ اردشیر بابکان در فیروزآباد و کاخ سروستان به کار رفته که این وضعیت صرف نظر از پوشش فضاهای وسیع و رفیع، شکوفایی بیرونی و درونی اینگونه بناها را فراهم میآورد که پیشتر با استفاده از قابهای مربع متحدالمرکز با چرخشی به مقدار نیم قائمه بر روی قاب زیرین و محاط در آن زیگوراتی را به وجود میآورد، ساخته میشد.
اکنون تبدیل آن به شکل مدور، در واقع تحولی در جهت دست یافتن به نرمش و ایستایی بهتر و تقسیم یکنواخت و متوازنتر نیروهای موجود در بنا بوده است.
به علاوه این تمدید خردمندانه، معمار را از لزوم بهکارگیری احجام و عناصر ساختمانی حجیم و وزین که از پیش برای پوشش فضاهای اصلی و جنبی فراهم آورده بود، بینیاز کرده و در عوض استفاده از آجر و یا سنگ با ابعاد کوچک و قابل حمل را مقدور میساخت و کار ساختن و پرداختن را آسان میکرد.
بناهای فاخر و نفیسی که از رهگذر این ابداع هوشمندانه حاصل میآمد، این بار مقدر بود تا در شکلدهی به بنای مساجد اسلامی و در خدمت به اهداف مقدس و جهانبینی نو کمر ببندد. ابتکار عملی که در خاستگاه اسلام به کلی بیسابقه بوده است.
در آغاز تقریبا همه مساجد اسلامی در جای معابد، کاخها و کلیساهای سرزمینهای مفتوح و با استفاده از عناصر و مصالح موجود در آنها ساخته میشد.
مسجد جامع اموی دمشق به عنوان مسجد و مرکز اسلامی که هم پارلمان بوده و هم محلی که به امور جاری مسلمانان میپرداخت، با هدف نشان دادن قدرت جامعه جوان مسلمانان، در محل پرستشگاه ژوپیتر، خدای خدایان رومی که سابقا به کلیسا مبدل شده بود، ساخته شد.
در ایران هم اغلب آتشکدهها تبدیل به مسجد شدند از آن جمله میتوان از مسجد جامع اصفهان در عهد خلافت منصور نام برد.
مسجد ایرانی علاوه بر افزودن گنبد به فضای شبستان به کمک یک هندسه گامبهگام و ایجاد ایوان که به شکوه و جلال آن میافزود، دارای ویژگیهای منحصربهفردی است که لطافت و ظرافت در آراستن و تزیین بدنه در داخل و خارج بنا، از آن جملهاند.
با این همه میراث متقدمان و تتجربه به جای مانده از آنها توام با تنوع و تجربههای سنتی در استفاده از فرم و فضا به ویژه در معماری مساجد، قرنهاست که به کمال رسیده و به بلوغ هنری و ماندگاری فنی دست یافته است.
تبلور این امر را میتوان در بنای کوچک زیبا و ظریفی همچون مسجد "شیخ لطفالله" اصفهان که در اوج زیبایی، ادراک علمی و استادی مسلم است، به وضوح مشاهده کرد.
ویل دورانت مورخ مشهور و معاصر آمریکایی در باره این شاهکار بیمانند تووصیف جالبی دارد. او در تاریخ تمدن خود و در آغاز عصر خرد مینویسد: بیش از همه داخل مسجد دارای زیبایی شگفتانگیزی است که شامل نقوش اسلیمی، اشکال هندسی، چنبره[ایی با طرح کامل و یک شکل است. در این جا هنر مجرد (آبستره) را میبینیم ولی با منطق و سبک و اهمیتی که هرج و مرج مبهوتکنندهای را به عقل عرضه نمیکند، بلکه نظم قابل فهم و آرامش فکری را میرساند.
پروفسرو پوپ، ایرانشناس و مستشرق معروف معاصر در کتاب خود «بررسی هنر ایران» مینویسد: «کوچکترن نقطه ضفعی در این بنا دیده نمیشود. اندازهها بسیار مناسب اند، نقشه آن بسیار قوی و زیبا و به طور خلاصه توافقی است بین یک دنیا شور و هیجان و یک سکوت و آرامش باشکوه که نماینده ذوق سرشار زیباییشناسی است و منبعی جز ایمان مذهبی و الهام آسمانی نمیتواند داشته باشد.
مهدی عباسی
عضو انجمن مفاخر معماری ایران
کمال یوسفپور
طراحی بخش بیرونی آکواریوم نیویورک، موضوع مسابقهای است که اوایل پاییز 2006، توسط شرکت توسعه اقتصادی و انجمن حفاظت از حیات وحش نیویورک، برگزار گردید. از میان 25 طرح شرکتکننده در این مسابقه، سه طرح ارائهشده توسط شرکتهای WRT، Smith-Miller & Hawkinson Architects و West 8 با همکاری Weisz & Yoes Architecture، که همگی سازگار با محیط زیست هستند و از موجودات دریایی و تپههای شنی الهام گرفته شدهاند، به مرحله نهایی راه یافتند. انتظار میرود مقامات توسعه شهر، در رایزنی با رهبران جامعه محلی و انجمن حفاظت از حیات وحش که مالک و بهرهبردار آکواریوم است، اواخر پاییز، طرح نهایی را انتخاب کنند.
آکواریوم حفاظت از حیات وحش نیویورک که سالانه حدود 750000 بازدیدکننده را به خود جذب میکند، قدیمیترین آکواریوم آمریکا به شمار میرود. این آکواریوم ابتدا، طی سالهای 1896 تا 1941، در Lower Manhattan مستقر بود، تا اینکه در سال 1957، به یک محوطه محصور 14 اکری در Coney Island نقل مکان کرد. لیکن مدتهای مدیدی است که هواداران آکواریوم از اینکه این محوطه همچون یک قلعه، توسط دیوارها محاصره شده و از محلات و مناطق مجاور جدا مانده است، شاکی هستند. از اینرو، بر اساس خطمشیها و دستورالعملهای مسابقه، طرح جدید باید از نظر بصری پرروزن، نفوذپذیر، گیرا و جذاب باشد.
طرح Smith-Miller and Hawkinson
طرح Smith-Miller and Hawkinson، دیوار میان آکواریوم و Boardwalk (تفرجگاه کنار ساحل که معمولاً کف آن تخته است) را با یک حصار و پرچین موجدار که در چندین نقطه به سمت Boardwalk باز میشود، جایگزین کرده است.
طرح West 8 and Weisz & Yoes
طرح ارائهشده توسط West 8 and Weisz & Yoes که تعدادی از پارکینگها را زیر تپههای شنی انسانساخت پنهان کرده، مجموعهای از مسیرهای حرکتی پیچخورده را در خود جای داده است؛ این مسیرها امکان رفتن دوباره از آکواریوم به ساحل را فراهم میکنند. بر اساس بخش دیگری از خطمشیها و دستورالعملهای مسابقه، طرح نهایی باید یک فانوس دریایی برای جزیره Coney Island ایجاد کند. به همین منظور، در ساختار طرح West 8 and Weisz & Yoes، از یک چتر دریایی غولپیکر و تابان استفاده شده که روی پیچکهایش ساکن و آرام ایستاده است.
طرح WRT
عنصر اصلی طرح WRT، یک حصار و پوشش موجدار است که تعبیر و ترجمانی از چرخشها و فرودهای ناگهانی roller coaster (قطار غلتان شهرهای بازی کودکان) معروف Coney Island میباشد. این طرح شبیه یک وال عظیم است، گویی وال بزرگی به ساحل حمله کرده و کل آکواریوم را در کام خود کشیده است.
مقامات شهر و متولیان ساختوساز آن امیدوارند با احداث یک هتل جدید، ساختمانهای تجاری بلندمرتبه و پارک آبی سرپوشیده، Coney Island را از یک محیط ساحلی فصلی به یک مقصد گردشگری فعال در تمام طول سال تبدیل کنند. از دیدگاه آنان، آکواریوم نیویورک یک لنگر بسیار مهم و حیاتی برای Coney Island محسوب میشود. از اینرو طراحی شمایلگون (iconic) بخش بیرونی آکواریوم نیویورک و تبدیل آن به یک نهاد و مؤسسه قرن بیستویکمی، در صدر برنامهها و طرحهای توسعه جامع و گسترده Coney Island قرار گرفته است. و این مسابقه سرآغازی است بر مجموعه اقداماتی که اولین نوسازی مهم و قابل ملاحظه آکواریوم نیویورک، بعد از استقرار آن در Coney Island، خواهد بود.
کمال یوسفپور
طراحی بخش بیرونی آکواریوم نیویورک، موضوع مسابقهای است که اوایل پاییز 2006، توسط شرکت توسعه اقتصادی و انجمن حفاظت از حیات وحش نیویورک، برگزار گردید. از میان 25 طرح شرکتکننده در این مسابقه، سه طرح ارائهشده توسط شرکتهای WRT، Smith-Miller & Hawkinson Architects و West 8 با همکاری Weisz & Yoes Architecture، که همگی سازگار با محیط زیست هستند و از موجودات دریایی و تپههای شنی الهام گرفته شدهاند، به مرحله نهایی راه یافتند. انتظار میرود مقامات توسعه شهر، در رایزنی با رهبران جامعه محلی و انجمن حفاظت از حیات وحش که مالک و بهرهبردار آکواریوم است، اواخر پاییز، طرح نهایی را انتخاب کنند.
آکواریوم حفاظت از حیات وحش نیویورک که سالانه حدود 750000 بازدیدکننده را به خود جذب میکند، قدیمیترین آکواریوم آمریکا به شمار میرود. این آکواریوم ابتدا، طی سالهای 1896 تا 1941، در Lower Manhattan مستقر بود، تا اینکه در سال 1957، به یک محوطه محصور 14 اکری در Coney Island نقل مکان کرد. لیکن مدتهای مدیدی است که هواداران آکواریوم از اینکه این محوطه همچون یک قلعه، توسط دیوارها محاصره شده و از محلات و مناطق مجاور جدا مانده است، شاکی هستند. از اینرو، بر اساس خطمشیها و دستورالعملهای مسابقه، طرح جدید باید از نظر بصری پرروزن، نفوذپذیر، گیرا و جذاب باشد.
طرح Smith-Miller and Hawkinson
طرح Smith-Miller and Hawkinson، دیوار میان آکواریوم و Boardwalk (تفرجگاه کنار ساحل که معمولاً کف آن تخته است) را با یک حصار و پرچین موجدار که در چندین نقطه به سمت Boardwalk باز میشود، جایگزین کرده است.
طرح West 8 and Weisz & Yoes
طرح ارائهشده توسط West 8 and Weisz & Yoes که تعدادی از پارکینگها را زیر تپههای شنی انسانساخت پنهان کرده، مجموعهای از مسیرهای حرکتی پیچخورده را در خود جای داده است؛ این مسیرها امکان رفتن دوباره از آکواریوم به ساحل را فراهم میکنند. بر اساس بخش دیگری از خطمشیها و دستورالعملهای مسابقه، طرح نهایی باید یک فانوس دریایی برای جزیره Coney Island ایجاد کند. به همین منظور، در ساختار طرح West 8 and Weisz & Yoes، از یک چتر دریایی غولپیکر و تابان استفاده شده که روی پیچکهایش ساکن و آرام ایستاده است.
طرح WRT
عنصر اصلی طرح WRT، یک حصار و پوشش موجدار است که تعبیر و ترجمانی از چرخشها و فرودهای ناگهانی roller coaster (قطار غلتان شهرهای بازی کودکان) معروف Coney Island میباشد. این طرح شبیه یک وال عظیم است، گویی وال بزرگی به ساحل حمله کرده و کل آکواریوم را در کام خود کشیده است.
مقامات شهر و متولیان ساختوساز آن امیدوارند با احداث یک هتل جدید، ساختمانهای تجاری بلندمرتبه و پارک آبی سرپوشیده، Coney Island را از یک محیط ساحلی فصلی به یک مقصد گردشگری فعال در تمام طول سال تبدیل کنند. از دیدگاه آنان، آکواریوم نیویورک یک لنگر بسیار مهم و حیاتی برای Coney Island محسوب میشود. از اینرو طراحی شمایلگون (iconic) بخش بیرونی آکواریوم نیویورک و تبدیل آن به یک نهاد و مؤسسه قرن بیستویکمی، در صدر برنامهها و طرحهای توسعه جامع و گسترده Coney Island قرار گرفته است. و این مسابقه سرآغازی است بر مجموعه اقداماتی که اولین نوسازی مهم و قابل ملاحظه آکواریوم نیویورک، بعد از استقرار آن در Coney Island، خواهد بود.
به نام یگانه معمار هستی
با سلام به تمام دوستان و معماران عزیز
من یک عذرخواهی به چند تن از نویسندگان عزیز بدهکارم
من در این وبلاگ به کمک تعدادی از عزیزان مطالب این وبلاگ را تهیه میکنیم و در اختیار شما سروران قرار میدهیم
از این پس شما با تیم مدیریت این وبلاگ بیشتر آشنا خواهید شد و حتما مطالبی را که ارسال میشود با نام خود نویسنده ارسال میشود.
به امید روزی که بتوانیم تمام نیازها و مقالاتی که شما بازدیدکنندگان احتیاج دارید را بتوانیم فراهم کنیم
به درخواست تعدادی از دوستان که یکسری مطلب نیاز داشتند رسیدگی شد و در وبلاگ قرار دادیم
از این به بعد هم سعی خود را میکنیم تا با مطالب و عکسهای مفید در خدمت شما باشیم و انچه شما میخواهید را در اختیارتان قرار دهیم.
شاد و سربلند باشید
|
|
|
|
|
|
|
ارتفاع مجسمه عظیم الجسه رودس با پایه اش به اندازه یک ساختمان 15 طبقه امروزی است. این مجسمه یک شاهکار برجسته معماری می باشد که بر روی جزیره رودس در حدود 280 قبل از میلاد ساخته شده است. هیچ کس به درستی نمی داند که این مجسمه شبیه چه بوده و یا در کجا قرار داشته است. نظریه بسیار مورد توجه آن است که مجسمه رودس در روی ورودی لنگرگاهی بنا شده بوده و پاهای مجسمه در دو طرف قرار داشته است بطوریکه کشتیها از بین پاهای آن عبور می کرده اند. البته این فرضیه بسیار محتمل به نظر میرسد. این بنا مشکلات غیر قابل حل در 3 قرن پیش از میلاد را مطرح می کند. همچنین تجارت در این بندر در زمان احداث این مجسمه دارای رکود شده و این بندر از رونق اقتصادی افتاده است. این مجسمه یکی از عجایب هفتگانه به شمار می رود که برای مدت کوتاهی تقریبا 53 سال پا بر جا بوده است. |
|
|
|
|
|
|
گالری هنر Opera City شهر توکیو، این روزها میزبان نمایشگاهی از آثار جالبتوجه و تحسینبرانگیز معمار شهیر ژاپنی، تویو ایتو (Toyo Ito)، با عنوان "تویو ایتو: حقیقتی جدید در معماری" (Toyo Ito: The New "Real" in Architecture) است. این نمایشگاه که روز هفتم اکتبر 2006 با سخنرانی تویو ایتو شروع شده است، تا 24 دسامبر ادامه خواهد داشت.
تویو ایتو، یکی از خلاقترین معماران دهههای اخیر است که همواره خالق طرحهایی نوآورانه و برخوردار از سازههای مبتکرانه بوده و اغلب آنها را با نگاهی به الگوهای موجود در طبیعت (natural archetypes)، درختان، غارها و ... طراحی نموده است.
این نمایشگاه در واقع مروری است بر ایدههای نوآورانه تویو ایتو، با تمرکز ویژه بر 9 طرح معماری وی؛ از پروژه سندای مدیاتک (Sendai Mediatheque) تا پروژه اخیر وی یعنی خانه اپرای تایچونگ (Taichung Metropolitan Opera House). آنچه این نمایشگاه را از نمایشگاههای مشابه متمایز میکند، امکان تجربه ملموس (body-and-mind experience) ایدههای معمارانه تویو ایتو است که تماشاگر و مخاطب در تمام فضاهای نمایشگاه به نوعی با آنها در چالش است. البته حضور خود تویو ایتو به عنوان طراح فضای نمایشگاه در این امر بیتأثیر نبوده است.
یکی از بخشهای خاص و جالبتوجه نمایشگاه که بازدیدکنندگان میبایست هنگام ورود به این فضا، کفشهای خود را درآورند، فضای اصلی نمایش آثار است که این فضا به نوعی تجربه حضور در فضای طرحهای مختلف تویو ایتو را در اختیار مخاطبان و بازدیدکنندگان قرار میدهد. کف این فضا به صورت سطح موجدار سفیدی (همچون یک تپه شنی سفیدرنگ) طراحی شده و ماکتهای مختلفی از طرحهای تویو ایتو بر روی آن جانمایی شده است. ورودی این فضا به صورت ماکت یکبهیک بخشی از پوسته بیرونی ساختمان Tod طراحی شده است.
در بخشی از نمایشگاه (فضای A)، طرح شگفتآور و نامتعارف تویو ایتو برای اپرای تایچونگ که طی یک مسابقه بینالمللی برگزیده شده، به نمایش در آمده است. در بخش دیگر (فضای B)، ماکت یکبهیک سیستم سازهای طراحی شده برای مردهسوزخانه Kakamigahara که یک پوسته موجدار وسیع میباشد، معرفی شده است. مبلمانهای طراحی شده توسط تویو ایتو برای شرکت ایتالیایی Horm نیز در بخش دیگری از این نمایشگاه به نمایش در آمده است.
بخش دیگر این نمایشگاه با عنوان فضای C، به صورت کریدوری همراه با یک پانل به طول 30 متر طراحی شده است و مجموعهای از اسکیس¬ها، نقشهها، تصاویر و ماکتهای طرحها، پروژهها و ایدههای تویو ایتو، طی سالهای مختلف، بر روی آن به نمایش گذاشته شده است. در واقع، این پانل مروری بر 35 سال فعالیت معماری این معمار 65 ساله ژاپنی، از زمان شکلگیری دفتر وی در سال 1971، است. لازم به یادآوری است که تویو ایتو دفتر معماری خود را در ابتدا با عنوان (urban robot) urbot تأسیس نمود که بعدها در سال 1979، به "تویو ایتو و همکاران" (toyo ito & associates) تغییر نام داد.
موزه بین المللی سئول در کره جنوبی
اثر رم کولهاس از معمار های بنام دنیا
در حالیکه امروزه بسیاری از معماران، بهویژه طراحان داخلی، در پی خلق فضاهایی روشن و شفاف هستند و سعی میکنند با استفاده از رنگها و بافتهای متنوع، کیفیتهای فضایی گوناگونی ایجاد نمایند، خلق فضاهایی به رنگ سیاه (Black) و تاریک (Dark)، در نوع خود، تجربه منحصربفردی است که برخی طراحان و معماران در آثار خود به آن پرداختهاند.
گروه معماری Shop Architects از جمله گروههای معماری است که در راستای تجربه رویکردهای متفاوت در طراحی فضا، سعی نمودهاند در طراحی داخلی فروشگاه costume national (شعبه نیویورک) که در اکتبر سال 1997 افتتاح شد، به بیان دیگرگونهای از طراحی مینیمال دست یابند: طراحی فضایی سراسر سیاه؛ فضایی که اشیاء در آن پنهان میشوند.
گروه معماری Shop Architects توسط برادران دوقلوی Christopher Sharples و Sharples William، Coren Sharples (همسر Sharples William)، Kimberly Holden و Gregg Pasquarelli، از فارغالتحصیلان دانشگاه کلمبیا، در نیویورک شکل گرفته است. این گروه تاکنون پروژههای مختلفی چون مجتمع هنری Heyri در سئول، تالار Dodge دانشگاه کلمبیا، موزه هنر مدرن Long Island، مغازههای جواهرفروشی Me & Ro در نیویورک، میامی و اوزاکا و ... را طراحی نمودهاند که بسیاری از آنها جوایز متعدد معماری را برای این گروه به ارمغان آوردهاند.
کارفرمای این پروژه، شرکت costume national بود که به عنوان یکی از تولیدکنندگان پوشاک مینیمالیستی (minimalistic clothes) مطرح است. ایده اصلی طراحی این فروشگاه بهنوعی برگرفته از سبک مینیمال محصولات طراحیشده توسط این شرکت است؛ طراحی فضایی به غایت تاریک (ocean of darkness) همراه با پیوستگیای که در کف، دیوارها و سقف ایجاد میکند. نورپردازی فروشگاه نیز به صورت احجامی از نور سفید میباشد که یا دربرگیرنده محصولات شرکت یا نمایشدهنده محصول به وسیله تمرکز نور بر روی آن است. در کل نورپردازی ویژه فضای فروشگاه به نوعی حسی از نامکانی (placelessness) را در مخاطب ایجاد نموده و کاراکتر خاصی به فروشگاه بخشیده است.
شاید این پروژه را به نوعی بتوان تبلور عینی تعبیر جان پاوسن (John Pawson)، معمار انگلیسی، از مفهوم مینیمالیسم دانست که میگوید: «نباید به مینیمالیسم تنها به عنوان یک سبک نگاه کرد، بلکه باید آن را نوعی تفکر در مورد فضا، ابعاد آن، سطوح آن و چگونگی عبور نور از آن دانست. این برداشت جامع و به هم پیوسته، برتری کیفی فضا را بر شکل آن و برتری مکان را بر اشیاء مطرح میکند.» (1).
هرچند نمیتوان تمام خصوصیات و ویژگیهای چنین فضایی را بدون حضور در فضا و تنها از روی تصویر نقد یا توصیف نمود، اما به یقین میتوان گفت که حضور در چنین فضایی، تجربه بسیار متفاوتی از فضا را برای مخاطب در پی خواهد داشت. لازم به یادآوری است که این فروشگاه در سال 1998 جایزه LUMEN را از آن خود نموده است.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. جان پاوسن، ترجمه آزیتا ایزدی، معمار 37، خرداد و تیر 1385، ص90.
در طراحی ساختمان مهد کودک ،کودک محوری اولویت دارد. به این معنی که ساختمان باید برای نگهداری موقت کودکان طراحی شود
نادیده گرفتن عادتمان شده است. حتی اگر پای کودکانمان درمیان باشد. شاید در این هنگام بیشتر از مواقع دیگر. چه کودکان زبان اعتراض ندارند.
شهر باید انسان محور باشد. این را بیشتر کارشناسان شهری می گویند. شهر بزرگ شده ، رشد پیدا کرده اما توسعه هنوز غایب است . زنان، راهی محیط های کاری شده اند، اما از ملزومات حضور اجتماعی آنان در شهر خبری نیست.
کودک جزیی از جامعه انسانی شهرنشین است و توجه به او از اصول شهرنشینی. با این حال گویا این بخش از جامعه در شهرهای ما چندان جدی گرفته نمی شوند. مگر به مناسبت روز جهانی کودک آن هم با پخش چند کارتون. از آموزش اصول شهروندی گرفته تا رعایت ضوابط استاندارد محیط های ویژه آنها. چند مدرسه یا مهد کودک را سراغ دارید که با شرایط جسمی کاربر آن یعنی کودک همخوانی داشته باشد؟
ضوابط مهد کودک سازی
شورای عالی معماری و شهرسازی سال قبل ضوابطی را برای طراحی مهد کودک به تصویب رساند.
شاید این تنها ضابطه موجود از سوی متولیان امر ساختمان برای ساخت مهد کودک به عنوان فضای مختص کودکان باشد. گو این که بر این ضابطه نیز نقدهای فراوانی وارد است، با این حال همین ضوابط ناقص نیز اغلب نادیده گرفته می شود. چه بیشتر مهدکودک ها، خانه های قدیمی هستند که تنها با رنگ کردن و چسباندن چند نقاشی به در و دیوار تغییر کابری داده اند.
در این ضابطه که با نام ضوابط طراحی معماری مهد کودک نامیده می شود، آمده است،« اجرای مصوبه حاضر و پیوست آن در تمام طرح های آتی و در دست تهیه انواع مهد کودک اعم از دولتی ، خصوصی و خود کفا از این تاریخ ( 14/2/1383) در سرار کشور الزامی بوده و تمام مراجع مسوول تهیه، بررسی و تصویب و اجرای طرح های مهد کودک موظفند در مراحل مختلف تصویب ، صدور پروانه ونظارت بر اجرا ضوابط مذکور را رعایت کنند.»
با این همه از تصویب ضوابط طراحی مهد کودک تاکنون اتفاق خاصی در زمینه ساخت مهد کودک نیافتاده است.
هر چند بندها ی این مصوبه چندان با شرایط کودکان انطباق ندارد.
علاوه بر ضوابط شورای عالی شهرسازی و معماری سازمان بهزیستی نیز ضوابطی را برای ساختمان مهد کودک لحاظ کرده که در اغلب بند های آن با عنوان کلمه " حتی المقدور " بیشتر جنبه توصیه ای پیدا کرده تا مصوبه ای.
برای مثال در این ضوابط آمده است : ساختمان مهد کودک حتی المقدور یک طبقه باشد. در غیر این صورت طبقه دوم به نگهداری شیرخواران و اطفال نوپا اختصاص یابد.
استاندارد دور از دسترس
« هر ساختمان باید سرپناه محکمی، کارآمد و زیبا باشد.» این یک تعریف ساده است که محمود نجاری سی سی ، کارشناس ارشد معماری و مدرس معماری دانشگاه هنر از ساختمان ارایه می دهد.
وی می گوید: « در طراحی ساختمان مهد کودک، کودک محوری اولویت دارد. به این معنی که ساختمان باید برای نگهداری موقت کودکان طراحی شود. بنابراین ایمنی کودکان در مدت زمان حضورشان در مهدکودک اصلی ترین نکته و دستورالعمل در ضوابط طرح و اجرای ساختمان است.»
گو اینکه به زعم سی سی ، منظور از ایمنی تنها استحکام ساختمان نیست ، بلکه رفتار شناسی کودک و توجه ظریف به روحیات و اخلاق کودکانه و تامین امنیت و بهداشت او باید مورد توجه قرار گیرد.
« در کشورهای توسعه یافته و قانونمند مانند آلمان مسوولیت سنگین پذیرش کودک سبب شده تمام نکات و ضوابط ساختمانی، بهداشتی ، آموزشی و مراقبتی مورد مطالعه قرار گرفته و در طراحی ساختمان مهدکودک لحاظ شده است.»
مهندس سی سی درباره ضوابط ساخت مهد کودک در کشورهای توسعه یافته می گوید:« ساختمان های مهدکودک در مناطق شهری باید در نقاطی اجرا شوند که سرعت خودروها در آن نقاط حداکثر 30 کیلومتر باشد. ساختمان از شریان های اصلی تاسیسات شهری ، برق فشار قوی ، ترن و مترو و مراکز آلوده کننده دور باشد. در مسیرهای اطراف ساختمان مهد کودک تفکیک مسیر پیاده رو از سواره رو انجام شده باشد. ورودی مهد کودک نباید مجاور خیابان باشد. همچنین محدوده امنیتی برای کنترل عبور و مرور کودکان وجود داشته باشد.»
گذشته از نکات قابل ملاحظه در مکانیابی ساختمان مهدکودک ، ضوابط دیگری نیز باید در خود ساختمان رعایت شود.
برای مثال مسیر حرکت کودک از خارج ساختمان تا داخل و داخل ساختمان نباید اختلاف سطح داشته باشد.استفاده از اشیا تیز و برنده در محوطه سازی و فضاسازی مهدکودک مجاز نیست.سطل های جمع آوری و تفکیک زباله باید به لحاظ ترشح و نفوذ زباله کنترل شده و از دسترس کودکان دور باشد.طراحی فضای باز باید به شکلی باشد که در والدین احساس نگرانی ایجاد نکند. عناصر محیط باید به شکلی طراحی شود که احتمال بالا رفتن کودک از او سلب شود. طراحی فیلتر ورودی برای کنترل دمای داخل و خارج و تمیز کردن کفش ها ضروری است. دستگیره در ورودی که در حالت معمول در ارتفاع یک متر طراحی می شود. در مهدکودک از سمت داخل باید ارتفاع بیش از یک متر و 50 سانتیمتر داشته باشد. تا کودک نتواند آن را باز کند.
نمونه وطنی
نجاری سی سی به همراه دانشجویان معماری خود تحقیقی را در ارتباط با طراحی مهدکودک در ایران به انجام رسانده است. این تحقیق نشان می دهد در بیشتر مهد کودک های وطنی ضوابط استاندارد رعایت نمی شود. برای مثال در یکی از مهدکودک های زنجان، حیاط مهدکودک با ساختمان آن به اندازه ای اختلاف سطح دارد که ناچار چندین پله این دو فضارا به هم مرتبط می کند. آن هم پله هایی با بدنه فلزی و پوشش سنگی. فضاهای ناامن داخل ساختمان ، ساختمان های دو طبقه و پله های متعدد، روشویی ها و دستشویی های نامتناسب با قد کودکان و موارد متعدد این چنینی از دیگر مشکلات طراحی ساختمان مهد کودک در ایران است.
آن سویی رویا
محمود سی سی می گوید:« در طراحی ساختمان مهدکودک باید سه بخش مورد توجه قرار گیرد. 1_ قسمت کودک 2_ قسمت کارکنان 3_ قسمت والدین. در طراحی مهد کودک ، توجه به فضای کارکنان و مدیریت مهدکودک و تفکیک فضاهای استراحت ، کاری ، بهداشتی و کارکنان و جلوگیری از تداخل این فضاها با فضای کودکان حایز اهمیت است. فضاها باید با توجه به وسعت برنامه ها و تعداد کارکنان طراحی شود. فضای انتظار نیز باید در طراحی مهدکودک لحاظ شود.( فضایی که در آن والدین به انتظار کودکان می نشینند.) این فضا باید در مجاورت فیلتر ورودی و بخش مدیریت ساختمان قرار گیرد. در این فضا باید وسایل اندکی برای سرگرمی کودکان تعبیه شود. »
به گفته سی سی در طراحی ساختمان مهد کودک نکات دیگری از جمله کوتاه بودن ارتفاع تابلوهای مخصوص کودکان و مرتفع بودن تابلوهای مخصوص بزرگسالان در نظرگرفته می شود.
« در این محیط باید از رنگ های ملایم در کف ودیوار و رنگ های اصلی زرد ، آبی و قرمز در وسایل دیگر استفاده کرد. درها باید امکان خروج سریع را برای کودکان فراهم کند. سرویس های بهداشتی کودکان باید به تناسب قد آنها طراحی شود.این نکات راباید در طراحی محل آویزان کردن وسایل شخصی کودکان نصب لگوهای هر کودک ( در مهد کودک های کشور های پیشرفته هر کودک لگویی را برای خود انتخاب می کند که معرف وسایل شخصی اوست. برای مثال یک شخصیت کارتونی .) در این فضا در محل قرار گیری کلید پریزها باید دقت کرد تا از دسترس کودکان دور باشد.»
به اعتقاد سی سی پارکت به دلیل حفظ دمای محیط و تمیزی برای پوشش مهد کودک مناسبتر است.
وی ادامه می دهد:« ساخت این اتاق ها برای یک مهد کودک الزامی است. 1_ فیلتر ورودی 2_ هال مرکزی 3_ اتاق مدیریت همراه با محلی برای گفت و گو با والدین 4_ فضای انتظار والدین 5_ فضای سرگرم شدن موقت کودکان 6_ رخت کن کارمندان 7_ سرویس کارمندان 8_ آشپزخانه و انبار 9_ سالن ورزش و بازی دسته جمعی 10_ انبار وسایل بازی 11_ کارگاه نقاشی و کار با رنگ و کاردستی 12_ فضای مربوط به نظافتچی و انبار مربوط به آن 13_ کلاس های گروهی 15 تا 20 نفره کودکان ( فضاهای گروهی باید برای اوقات قصه گویی ، نقاشی و بقیه فعالیت های مرتبط عملکردی باشد.) 14_ فضای سرویس هر گروه 15_ فضای استراحت کودک ( در مهد کودک های استاندارد فقط یک مکان برای استراحت کودک آن هم برای کودکی که نیاز به استراحت دارد تعبیه می شود. چه خواب دست جمعی کودکان معمول نیست. کودک به ذات اهل تحرک است نه خواب!) محوطه بازی کودکان باید پاکیزه باشد و در طراحی آن ایمنی کودک در نظر گرفته شود.»
نگاهی به ضوابط مهد کودک استاندارد فاصله عمیق مهدکودک های وطنی را از شرایط مطلوب بیشتربه نمایش می گذارد. دلسرد نشوید با اجرای مصوبات دست و پاشکسته مهد کودک سازی در کشور شاید کودکان نسل بعد فرصت بهره گیری از یک محیط مناسب را در زمان حضور والدین خود در محل کار داشته باشند.